Perihal Orang Melayu

Kali ini mari kita teliti dua laporan/tulisan yang dihasilkan oleh dua orang penulis. Pertama tulisan yang di hasilkan oleh Ibnu Batutah pengembara daripada Tangier, Morocco. Laporan ini aku baca hasil daripada tulisan Ross E. Dunn dalam bukunya Pengembaraan Ibnu Batutah-Musafir Islam. Dalam perjalanannya ke Cina, tokoh ini telah singgah di Samudera Pasai yang ketika itu diperintah oleh Sultan al Malikus Zahir. Ibnu Batutah mencatatkan bahawa beliau dilayan seperti raja. Namun apa yang menarik ialah beliau dikehendaki memakai sarung dan berbaju Melayu semasa mengadap sultan. Sultan amat berminat dengan ilmu agama dan di istananya terdapat ramai ulama yang diberi layanan istimewa. Laporan kedua adalah tulisan Frank Swettenham yang pernah menjadi Residen Jeneral Negeri-Negeri Melayu Bersekutu. Bukunya yang berjudul The Malay Sketches telah diterjemahkan oleh seorang penulis yang bertugas di Universiti Malaya iaitu Zubaidah Ibrahim dengan judul Perihal Orang Melayu. Laporan ini ditulis berdasarkan peristiwa-peristiwa yang dilihat ketika melawat Negeri-Negeri Melayu. Apa yang menarik dalam semua bab (22 bab) yang ditulisnya ialah tentang kelekaan, kepercayaan dan hiburan orang Melayu. Kelekaan orang Melayu ini dapat dilihat kerana mereka membiarkan bangsa lain terlibat dalam hal-hal yang berkaitan dengan ekonomi seperti melombong bijih timah dan berniaga. Apa yang orang Melayu suka ialah pekerjaan yang bermusim seperti menjadi penoreh getah dan nelayan. Bila tengkujuh turun mereka tidak perlu bekerja. Pada kepercayaan pula Frank Swettenham menulis bahawa orang Melayu percaya kepada hantu raya dan takutkan harimau. Hingga mereka takut untuk keluar malam dan untuk keluar bekerja. Manakala hiburan merupakan fokus utama bangsa Melayu tanpa mengira status. Kepentingan hiburan ini menyebabkan istana mempunyai kumpulan tarian sendiri. Hal ini disebut oleh beliau kerana dia telah dijemput oleh istana untuk menyaksikan tarian joget. Pesta ini berlangsung hingga larut malam. Jadi bangsa Melayu katanya leka membuang masa. Jadi setelah direnung-renungkan bahawa masyarakat Melayu sudah berubah daripada bangsa yang suka akan ilmu kepada bangsa yang suka berlibur. Tidak hairanlah bangsa Melayu sejak dari zaman dahulu memang leka membuang masa. Saya juga teringat tulisan Abdullah Munsyi ( Hikayat Pengembaraan Abdullah ke Kelantan, Terengganu dan Pahang- suka menyabung ayam) dan Za'ba ( Mandi Safar di Pantai Tanjung Keling, Melaka - perbuatan kurafat dan The Poverty of Malays - perangai yang malas) bahawa bangsa Melayu suka berhabis untuk berhibur daripada mengutamakan pendidikan. Apabila direnungkan apakah tanggapan anda terhadap bangsa Melayu. Adakah dapat kita menuding jari 100 % kepada sikap orientalis Frank Swettenham. Teliti-telitikanlah isu ini.

Wassalam